"ปัญหาขยะล้นหาดบางแสน รัฐหรือชาวบ้านจะเป็นผู้แก้ไข"

กิจกรรมที่ 5 : ทักษะการวิเคราะห์ข้อมูลจากการสัมภาษณ์

สถานการณ์ : “ปัญหาขยะล้นหาดบางแสน รัฐหรือชาวบ้านจะเป็นผู้แก้ไข”
ดันโครงการ ‘ผ้าป่าขยะ’ จัดการปัญหาขยะล้นหาด

หนังสือพิมพ์ลานมะพร้าว จันทร์ 18 กันยายน 2549


ปัญหาสิ่งแวดล้อมโลกที่กำลังอยู่ในภาวะวิกฤตนั้นมีมากหลายปัญหา แต่ประเด็นที่มีความสำคัญและทั่วโลกให้ความสนใจอยู่ในขณะนี้คือ มลพิษทางทะเล ซึ่งเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นจากกิจกรรมการดำเนินชีวิตของมนุษย์และได้ก่อให้เกิดผลกระทบทำให้เกิดสภาพเสื่อมโทรมลง โดยเฉพาะต่อระบบนิเวศบริเวณชายฝั่ง และที่สำคัญอย่างยิ่งต่อห่วงโซ่อาหารอันมีผลต่อความอุดมสมบูรณ์ของสัตว์น้ำและทรัพยากรชายฝั่งที่สำคัญ

ทะเลและมหาสมุทรนับเป็นแหล่งรองรับของเสียที่สำคัญของโลก เพราะของเสียจากกิจกรรมต่าง ๆ ของมนุษย์ ท้ายที่สุดแล้วก็จะไหลลงสู่ทะเล ทำให้น้ำทะเลมีของเสียปนเปื้อนอยู่มาก ซึ่งส่งผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตต่าง ๆ ที่อาศัยอยู่ในทะเล
ปัญหาขยะในทะเลในปัจจุบัน กว่า 80 เปอร์เซ็นต์ของขยะในทะเลเป็นเครื่องมือประมง อาทิ แห เศษอวน เสาปักต่าง ๆ ทุ่นพลาสติก ฯลฯ ซึ่งขยะเหล่านี้ไม่เพียงจะก่อให้เกิดอุบัติเหตุเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบต่อสัตว์น้ำ ที่อาจเข้าไปติดกับดัก

สำหรับทะเลในจังหวัดชลบุรี โดยเฉพาะในเขตชายหาดบางแสน ซึ่งเป็นหาดหนึ่งที่ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยว ทำให้มีปริมาณขยะเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมากในแต่ละวัน ในปี พ.ศ. 2545 ทางเทศบาลแสนสุขได้ดำเนินการแก้ปัญหาขยะบริเวณชายหาด โดยการสร้างทุ่นดักจับขยะไว้กลางทะเล เพื่อดักจับขยะจากท้องทะเลที่จะลอยเข้ามาติดชายหาด ซึ่งช่วยลดปริมาณขยะลงได้มาก การสร้างทุ่นในระยะแรก ขยะลดลงไป 70% ในระยะที่ 2 ลดลง 80-90% โดยการเก็บขยะที่ติดอยู่กับทุ่นเทศบาลจะมีเรือลอยออกไปเก็บ ส่วนขยะบริเวณชายหาดก็มีเทศบาลมาเก็บ

นางสาวสุปาจรีย์ ศรีปิยะบุตร นักวิชาการสุขาภิบาล เทศบาลแสนสุข ให้สัมภาษณ์เกี่ยวกับเรื่องนี้ว่า ขยะจากนักท่องเที่ยว จะผันแปรไปตามจำนวนนักท่องเที่ยว และในช่วงนี้จำนวนนักท่องเที่ยวในบางแสนมีปริมาณเพิ่มขึ้น ขยะก็เพิ่มขึ้น ปริมาณที่เก็บได้เพิ่มขึ้นนิดเดียว เพราะมีการรณรงค์ให้แม่ค้าคัดแยกขยะและนำมารีไซเคิล ส่วนที่ใช้ไม่ได้จึงนำมาทิ้ง ทำให้จำนวนขยะลดน้อยลง
ส่วนปริมาณขยะที่มาจากนักท่องเที่ยวมีเป็นจำนวนมากอย่างแน่นอน เพราะชายหาดบางแสนเป็นชายหาดที่บูรณาการเพื่อนักท่องเที่ยวและการพักผ่อน ที่สำคัญจำนวนนักท่องเที่ยวที่เดินทางมาบางแสนเพิ่มขึ้นทุกวัน โดยเฉพาะในช่วงหลังที่มีการปรับปรุงหาดชายอยู่เป็นประจำ ยิ่งในวันเสาร์-อาทิตย์ และวันหยุดนักขัตฤกษ์ ปริมาณขยะก็ต้องมีมากอยู่แล้ว แต่ทางเราก็มีการป้องกัน คือ มีการติดป้ายรณรงค์เรื่องรักษาความสะอาดที่มีมากกว่า 100 ป้ายรอบชายหาดบางแสน ทั้งบริเวณถนนสาย 1 และสาย 2

สำหรับในอนาคต เทศบาลแสนสุขมีโครงการจะทำ ‘ผ้าป่ารีไซเคิล’ โดยมีสาระสำคัญคือ การประชาสัมพันธ์ให้แม่ค้าบริเวณชายหาดทราบว่าเราจะมีโครงการทำบุญจากขยะ ให้แม่ค้านำขยะที่มีมูลค่าสามารถขายได้ราคา คัดมาบริจาคให้ทางเทศบาลแสนสุข และทางเทศบาลจะนำไปขาย แล้วนำเงินที่ได้ไปบริจาคที่วัดต่าง ๆ ในบริเวณเทศบาลแสนสุข ซึ่งถือเป็นการทำบุญร่วมกันของผู้ประกอบการร้านค้าชายหาด

นางแสงมณี ใจจริง แม่ค้าขายของบริเวณชายหาดบางแสน เล่าว่า ขายของอยู่ที่ชายหาดบางแสนเป็นเวลาหลายสิบปีแล้ว เพราะเป็นคนในพื้นที่ ของที่ขายนั้นก็เป็นพวกอาหารทะเล ส้มตำ ไก่ย่าง โดยปกติแล้ว ก็จัดเตรียมถังขยะไว้สำหรับให้ลูกค้าทิ้ง เมื่อเก็บร้านแล้วจึงค่อยแยกขยะ แต่ส่วนมากนักท่องเที่ยวจะใส่ถุงรวมกันมาเลยแล้วก็ทิ้ง ส่วนของที่ทิ้งไว้บนโต๊ะก็จะเก็บแยกไว้เลย บางอย่างที่พอขายได้จะเก็บไว้ให้ได้ปริมาณเยอะ ๆ ก่อน แล้วค่อยเอาไปขายทีเดียว ส่วนที่เป็นขยะก็เอาไปทิ้ง
หาดบางแสนตอนกลางคืนนั้นสกปรกมาก เพราะนักท่องเที่ยวเมื่อกินกันแล้วก็จะทิ้งขยะไว้ เมื่อถึงตอนเช้าพ่อค้าแม่ค้าจะต้องมาเก็บกวาดกันเองทุกครั้ง รวมทั้งเจ้าหน้าที่จากทางเทศบาลก็มาทำความสะอาดบริเวณชายหาดทุกวัน เพราะต่างก็ต้องการให้บางแสนเป็นหาดที่สะอาดและสวยงามน่าเที่ยว

คุณค่าและความสำคัญของทะเลนั้นมีมากกว่าการเป็นแหล่งรองรับของเสียจากมนุษย์ ทะเลหาใช่ถังขยะของเรา แต่เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์น้ำนานาพันธุ์ และเป็นโลกที่สวยงามอีกใบหนึ่งที่หลายคนเคยได้สัมผัส แต่ปัญหามลพิษทางทะเลนับวันจะยิ่งเพิ่มมากขึ้น ถึงเวลาที่จะต้องช่วยกันแก้ปัญหาอย่างจริงจังเสียที โดยเริ่มต้นด้วยการปลุกจิตสำนึกรักษาความสะอาดที่ตัวเราก่อน

จากการณ์สัมภาษณ์ สรุปได้ดังนี้

กลุ่มผู้ให้สัมภาษณ์
1.แม่ค้าขายอาหาร (ป้าสะอาด) ทำงานได้ 30 ปี
2.แม่ค้าเช่าห่วงยาง (ป้าชำนาญ) ทำงานได้ 20 ปี
3.เทศกิจ (คุณสาโรจน์ แผ่วทองแผ่ว)
4.นักท่องเที่ยว
5.กลุ่มนักเรียน นักศึกษาจากจังหวัดสมุทรปราการ

ข้อมูลที่ได้

1.แม่ค้าอาหาร
- ขยะส่วนใหญ่มาจากประตูระบายน้ำที่ระบายออกมาตอนน้ำท่วมจากแม่น้ำบางประกง
-ขยะมาจากการที่ทุ่นกักขยะชำรุด ทำให้ขยะจากที่อื่นมาติดอยู่ริมหาดบางแสน
-ชาวบ้านในพื้นที่ไม่ได้เป็นคนทิ้งขยะ
-ในอดีตหาดมีความมีความเป็นธรรมชาติมาก แต่ปัจจุบันหาดไม่เป็นธรรมชาติเพราะมีการถมหาดเพื่อขยายพื้นที่เพื่อธุรกิจการท่องเที่ยว

2.ป้าให้เช่าห่วงยางเป็นคนพื้นที่ อยู่ที่นี่ราว 20 ปี
-หาดในสมัยก่อนมีเก้าอี้ไม่มากขนาดนี้ แต่นักท่องเที่ยวก็พอ ๆ กับปัจจุบัน
-สมัยก่อนหาดไม่ค่อยมีขยะ แต่โป๊ะ และตาข่ายดักขยะชำรุด ขยะจึงลอยเข้ามาในหาด
-ตอนนี้น้ำไม่ค่อยสะอาด เมื่อก่อนน้ำสะอาดมาก
-เทศบาลทำงาน ทุกคนช่วยกันเก็บขยะ เทศบาลก็เก็บขยะ แม่ค้าก็ช่วยเก็บ
-ทั้งภาครัฐและประชาชนต้องช่วยกัน โดยภาครัฐต้องช่วยออกงบประมาณในเรื่องนี้ด้วย
-พื้นที่หาดมีขนาดกว้าง แต่มีผู้ดูแลมีน้อย จึงทำให้ดูแลความสะอาดไม่ทั่วถึง

3.นักท่องเที่ยวจาก จ.นนทบุรี
เที่ยวเดือนละครั้ง
สาเหตุที่มา : ใกล้บ้าน
มีความคิดว่าชาวบ้านน่าจะเป็นผู้ดูแลและรัฐบาลก็ต้องช่วยด้วย
-เขาไม่ค่อยได้รับผลกระทบจากปัญหาขยะล้นหาด

4.เจ้าหน้าที่เทศกิจ คุณสาโรจน์ แผ่วทองแผ่ว

หน้าลมหน้าพายุขยะเยอะ เพราะว่าขยะจะมาจากแม่น้ำ ความเจริญไม่มีเลย
- ต้องให้ผู้ประกอบการเป็นแกนนำหลักในการดูแลรักษาความสะอาด เพราะผู้ประกอบการก็จะได้รับผลประโยชน์จากเรื่องนี้
- ช่วงที่ขยะมากที่สุดก็คือช่วงพายุ
- ผู้ดูแลปัญหานี้ คือ เทศกิจ นักศึกษา นักท่องเที่ยว และแม่ค้า
- ผู้ที่ทิ้งขยะไม่ถูกที่จะมีบทลงโทษปรับ
- มีการรณรงค์จัดเสียงตามสาย ในการช่วยกันดูแลรักษาความสะอาดในบริเวณหาด

5.กลุ่มนักเรียน นักศึกษาจากจังหวัดสมุทรปราการ
มาทุกสัปดาห์ บรรยากาศดี นักท่องเที่ยวเยอะ
-ขยะไม่ได้ส่งผลกระทบถึงพวกเขา
-ชาวบ้านน่าจะเป็นคนดูแลรักษาความสะอาดหาดบางแสน


ประเด็นและข้อสรุปที่วิเคราะห์ สังเคราะห์จากการสัมภาษณ์

1. ขยะส่วนใหญ่ไม่ได้มาจากพื้นที่ แต่มาจากที่อื่น เช่น ปากแม่น้ำบางประกง ทุ่นกักขยะชำรุด
2. นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่เป็นนักท่องเที่ยวประจำ เลยไม่ค่อยได้รับผลกระทบจากปัญหาขยะ ชอบบรรยากาศที่บางแสนและประทับใจในการบริการ
3.บางแสนในสมัยก่อนมีความเป็นธรรมชาติ และสะอาดกว่าปัจจุบัน ในสมัยนี้มีความเจริญมากขึ้น ทำให้ธรรมชาติเหล่านั้นเลือนหายไป
4.นักท่องเที่ยวและผู้ประกอบการมีความเห็นว่า ชาวบ้านต้องเป็นแกนหลักในการแก้ปัญหาโดยมีรัฐบาลเป็นผู้สนับสนุนและมีส่วนร่วมในการแก้ปัญหา


จากข้อมูลต่าง ๆ ที่ได้รวบรวมมาทำให้ตัดสินใจได้ว่า “ จากสถานการณ์ : ปัญหาขยะล้นหาดบางแสนรัฐหรือชาวบ้านจะเป็นผู้แก้ไข

สรุปก็คือต้องได้รับความร่วมมือจากทั้งสองฝ่าย ไม่ใช่เฉพาะฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง เมื่อทั้ง 2 ฝ่ายร่วมมือกัน ปัญหาขยะล้นหาดก็จะหมดไป


ปัญหาและอุปสรรคในการทำงาน

1.นักท่องเที่ยวและพ่อค้าแม่ค้าไม่สะดวกที่จะให้สัมภาษณ์
2.นักท่องเที่ยวไม่ทราบข้อมูล
3.อุปกรณ์ที่ใช้ในการสัมภาษณ์ไม่เพียงพอ ทำให้ข้อมูลที่ได้ไม่ชัดเจน